Als je al met assistenten werkt weet je hoe fijn het is om een extra paar ogen/handen op de mat te hebben. Die spullen voor je kan klaarleggen, een extra tweetal kan helpen wanneer je bezig bent, een pleister kan plakken, een band kan knopen en een groepje les kan geven.
Maar hoe kan je er voor zorgen, dat zo’n assistent weet wat er verwacht wordt en wat er nodig is. En, misschien nog wel belangrijker, hoe krijg je judoka enthousiast om te willen helpen in de les?
“Juf? Mag ik een keer komen helpen?”
Een vraag die ik regelmatig te horen krijg, van zowel jonge als wat oudere judoka. Een aantal van deze judoka die dat jaren geleden eens vroegen zijn inmiddels gediplomeerd dojo-assistent en helpen op regelmatige basis mee in de lessen.
Met de ontwikkeling van onze zaterdag lessen, die van één les, naar twee, naar uiteindelijk drie lessen is gegroeid, ontstond de vraag vanuit de kids of ze een keer mochten helpen in de groep van hun broertje/zusje. Natuurlijk!
De judoka die het vroegen waren op dat moment een jaar of 8-9. Hartstikke leuk dat ze een keer mee liepen, je zag dat ze het geweldig vonden om als ‘meester’ of ‘juf’ gezien te worden.
Naarmate de tijd vorderde en er meer judoka wel eens wilden helpen, omdat ze dat anderen hadden zien doen, of gehoord hadden dat anderen dat deden moesten we met een minimale leeftijd en bandkleur komen. Anders had ik voor bijna elk uur wel een andere judoka die wilde helpen. Een luxe probleem zullen we maar zeggen. Want leuk is het zeker wel.
Vraag het!
En dan heb ik het niet over de judoka, maar over jou! Vraag de judoka of ze een keer willen helpen, laat ze weten dat de optie er is. Geef aan dat ze op die manier een beetje juf of meester kunnen zijn. Vinden de meeste kids geweldig.
Ben je 10 jaar en heb je minimaal gele band? Dan mag je helpen.
Om dus te voorkomen dat ik jonge judoka als hulpjes had die voor de andere judoka geen overwicht hadden kwamen we met een minimum eis: 10 jaar oud en gele band hebben. Ook mag een hulpje niet helpen in de groep waarin deze zelf traint of in een groep waar oudere judoka in zitten dan zijzelf.
We merkten namelijk dat wanneer een hulpje eenzelfde bandkleur had, of zelfs een lagere band-slip had. Er minder snel (of niet) naar geluisterd werd. Daar kan je de judoka wel in sturen, maar je merkte toch dat het (al dan niet onbewust) niet heel lekker liep.
Voor nu is deze eis prima, maar wie weet passen we die in de toekomst aan naar een hoger niveau. Dat ligt volledig aan hoe de groepen op dat moment zijn, wie er wilt helpen en waar er geholpen kan worden. Dat bekijken we op het moment zelf.
Is 10 niet te jong?
Vind ik niet. Op school worden ze vanaf groep 7 (soms eerder) al eens gekoppeld aan een kleuter / schoolgenootje om ze te helpen met iets, dat is dezelfde leeftijd waarop ik ze de mogelijkheid bied om in de les te komen helpen.
Ze ervaren vervolgens hoe lastig lesgeven / helpen kan zijn en degene die dat leuk vinden (en daarin begeleid worden) zullen vaker langs willen komen. Dat zijn degene die later hopelijk dojo-assistent willen worden.
Hulpje of assistent?
Ik noem een judoka die nog geen assistent mag worden een hulpje of starter, omdat ze een ander takenpakket hebben dan een daadwerkelijk gediplomeerd assistent of assistent in opleiding. Ook omdat deze hulpjes vaak 10-12 jaar oud zijn, past die term beter bij hen. Ik noem ze wel altijd hulp-juf of hulp-meester naar de judoka toe, zodat ze hen ook bewust zien als iemand waar ze naar moeten luisteren.
De jeugd heeft de toekomst
En is de toekomst, zij zijn degene die uiteindelijk het spreekwoordelijke stokje zullen gaan overnemen als wij (om wat voor reden dan ook) niet (meer) les kunnen of willen geven.
Hoe jonger je ze enthousiast maakt voor het overbrengen van de sport, hoe beter. Ook al besluiten ze dan om geen dojo-assistent te worden, ze hebben er wel aan kunnen proeven. Daarmee kunnen ze ook anderen enthousiasmeren en wellicht later alsnog die stap gaan nemen.
In de afgelopen jaren heb ik ongeveer 10-15 verschillende jeugd assistenten gehad (10-18 jaar), waarvan er inmiddels drie dojo-assistent zijn geworden en er nog eens drie in opleiding zijn. Eén ervan is zelfs judoleider geworden. Dan ben ik echt trots op wat we als team voor elkaar hebben gekregen. En ben ik nog trotser op deze jongelui.
“Wat doet zo’n assistent in jouw lessen dan?”
Van alles! Het grootste deel van hun taak is het helpen van judoka tijdens de oefeningen en zorgen dat de les veilig verloopt door toezicht te houden.
Daarnaast helpen ze met spullen pakken en opruimen, mat leggen en opruimen, plakken ze een pleister als het nodig is, knopen een band, assisteren bij slip-examens, zijn ze uke (en soms tori) bij het voordoen van oefeningen, fungeren ze als maatje voor een judoka die even niemand heeft om mee te trainen, doen ze mee met spelletjes en nog veel meer.
Als een groep veel verschillende niveaus heeft om mee te werken, zowel beginners als gevorderde judoka, kan een assistent helpen bij het gedifferentieerd lesgeven. Of ze helpen een (klein) groepje met een oefening die ze zelf uitleggen, bijvoorbeeld leren valbreken of een kanteltechniek oefenen. Of ze houden toezicht zodra het groepje zelf gaat oefenen na mijn uitleg en ik door ga naar de volgende groep voor hun uitleg.
“En verder?”
Letten we op hun houding en plaats op de mat. Zo blijven ze met hun gezicht naar de groep staan én zo veel mogelijk wanneer ze zich in de groep bevinden. Lopen ze rond en staan ze niet de hele tijd op dezelfde plek. Staan ze en gaan ze niet zitten als de groep actief is.
Wat voor kleine kinderen bijvoorbeeld belangrijk is, is het zakken naar hun lengte als je met ze spreekt en dat je taalgebruik niet te moeilijk is. Dat ze de kinderen leren dat ze een vraag stellen en niet bijvoorbeeld eisen dat hun band geknoopt wordt (daar zijn die kids best goed in namelijk).
We letten op deze soft-skills en hun houding en geven we aanwijzingen voor. Ze hebben tenslotte een voorbeeldfunctie. Dat hebben ze niet altijd direct door, maar wanneer een judoka dan doet wat zij hebben voorgedaan of ze vertelt dat ze naar hen opkijken, komt dat besef vanzelf.
Dojo-assistent worden
Wanneer een judoka oud genoeg is en vaker wilt helpen, moeten ze van ons deze opleiding volgen. Ze mogen eerst een jaar lang ‘proeven’ aan het met regelmaat assisteren. Wanneer ze hierna er voor kiezen om dit vol te houden moeten ze de opleiding gaan volgen, ook hier krijgen ze een jaar de tijd voor.
Dan krijgen ze de taak om de vragenlijsten van de JBN in te gaan vullen, zodat ze nog bewuster aan de slag gaan met hun rol als assistent. Krijgen ze directe opdrachten om in de les uit te voeren en wordt er intensiever op hen gelet zodat ze goed begeleid kunnen worden.
Zodra de vragenlijsten ingevuld, nagekeken en eventueel verbeterd zijn, sturen we ze op naar de bond. Wanneer hun diploma dan terug komt zoeken we een mooi moment om ze even in het zonnetje te zetten. Ze hebben tenslotte wel iets moois bereikt.
Al met al is het zeer waardevol om genoeg assistenten te hebben die het leuk vinden om te helpen. Die hun vrije tijd graag op de mat staan om de jeugd te leren judoën. Want dat is het aller belangrijkste.
Vrijwillig niet vrijblijvend
Wij werken bij Judo Vianen als vrijwilligers, oftewel we krijgen alleen een vrijwilligersvergoeding en geen salaris. Wat we onszelf en onze (nieuwe) assistenten altijd op hun hart drukken is dat het (helpen bij) lesgeven, wel vrijwillig, maar niet vrijblijvend is. Zeker niet als je hier een afspraak over hebt gemaakt. Je kunt dus niet op de dag zelf bepalen ‘ach, ik heb geen zin dus ik ga niet’.
Hiermee doen we meteen een beroep op hun discipline. Kunnen ze dat als starter of tijdens de opleiding niet opbrengen, houdt het vanzelf op. Dan laten ze zien dat ze (nog) niet assistent waardig zijn. Nog niet, want hun houding en inzet kan in de loop der jaren veranderen.
Ik hoop dat je hier iets aan hebt en je misschien nieuwe inzichten hebt opgedaan om assistenten te gaan werven en opleiden. Heb je zelf ook leuke tips en trucs voor nieuwe assistenten? Laat het weten in de reacties onder dit bericht.
